Op deze blog ga ik de komende tijd vertellen hoe ik er toe kwam om mij aan te melden voor voor vrijwillig molenaar, en hoe het verder gaat met de opleiding
hiervoor.
01-11-2011
Vandaag daadwerkelijk begonnen met de opleiding "Vrijwillig Molenaar"
Samen met Henk naar Hilvarenbeek gereden voor mijn eerste theorieles in het museum bij molen "De Doornboom" in Hilvarenbeek.
De Doornboom
Altijd weer even wennen, ergens voor het eerst komen waar een aantal mensen elkaar al langer kent, gelukkig is het een klein wereldje en kom je toch weer mensen tegen die je al kent van eerdere bezoeken aan de molens.
De les ging over de "Vang" oftewel de rem van de molen, een niet onbelangrijk onderdeel van de molen waar grote krachten op komen staan en wat dan ook goed onderhouden moet worden.
De verschillende typen vangen behandeld zoals de Blokvang en de stutvang.
Ik kan nog niet terugvallen op mijn theorieboek want dat is nog "onderweg"
Voor meer informatie, zie de uitgebreide site van Kees Vanger
De Vang
05-11-2011
Vandaag om 09.00 uur stond het kennismakingsgesprek met Henk van molen de "Koningin Wilhelmina" in Dongen op het programma.
Gewapend met een volle meelzak tips en adviezen van Anja samen met Astrid naar Dongen.
Na de gebruikelijke (prima) koffie bij Piet Kerkhof naar de molen en na wederzijds vragen, antwoorden, doelstellingen, duidelijke afspraken, op en aanmerkingen ben ik "goedgekeurd" door Henk om mijn praktische vaardigheden op molen de "Koningin Wilhelmina" in Dongen te gaan leren.
Bij het afscheid nog de tip gekregen om toch vooral in Zevenaar ook naar de "Buitenmolen" te gaan om het bijzondere kruiwerk te zien.
Anja bij deze bedankt voor jouw inbreng en Henk alvast bedankt voor jouw medewerking.
Molen Koningin Wilhelmina
Het familiebezoek van Astrid aan haar achterneef in Zevenaar resulteerde ook nog even in het bezoek aan de plaatselijke "Molen De Hoop" en de "Buitenmolen".
Soms loopt iets niet zoals gepland, het plan was om Molen De Hoop te bezoeken, maar i.v.m. de zaterdagse drukte, waardoor de molenaar geen tijd had voor bezoekers, zijn we niet verder gekomen dan het winkeltje met een gigantisch assortiment.
De Hoop 2
Teruglopend kwamen we onderweg langs de "Buitenmolen", binnen troffen we Dirk aan die in het verleden zijn opleiding had gedaan op de "Buitenmolen" en nu molenaar is op de "Watermolen" en de "Follega Molen" van Laag-Keppel.
Follega Molen
Watermolen Laag-Keppel
Dirk was zomaar even op bezoek bij zijn oude molen maar was intussen vrolijk rondleidingen aan het geven.
Tijdens de rondleiding van Dirk in gesprek geraakt met Henk, de feitelijke molenaar van de "Buitenmolen"
Bij het afscheid van zowel Henk als Dirk een uitnodiging gekregen om later in de opleiding een dag mee te draaien op hun molens.
Henk en Dirk, ik ga hier zeker gebruik van maken.
Het bijzondere kruiwerk
Buitenmolen 1
Buitenmolen 2
9-11-2011
Vandaag een mailtje van Henk teruggekregen na mijn bezoek aan de "Buitenmolen"
Hoi Jan,
Heel leuk verslag van je, al heeft Dirk er natuurlijk in zijn uppie voor
gezorgd dat dat zo leuk verliep.
Maar uiteraard maak ik dit graag later goed als je een dagje komt
meedraaien.
Ik was druk met het aanstaande bruidspaar... Dat zijn echter ook
contacten waaraan je als molenaar moet werken. Misschien schuilt er in
één van die twee ook een aanstaand molenaar. Ze waren in ieder geval
heel enthousiast.
Jouw vrouw trouwens ook! Wil zij niet samen met jou de cursus volgen?
Een gezamenlijke hobby maakt het misschien wel nóg leuker!
Groeten,
Henk.
On 6-11-2011 14:38, Jan Buijs wrote:
> Beste Henk,
> Naar aanleiding van mijn bezoek op zaterdag 05-11-2011
> Ik wil je bij deze nog bedanken voor je info en het aanbod om in de
> loop van mijn cursus
> een keer een dag mee te lopen op de "Buitenmolen"
> Ik heb de informatie dan ook dankbaar gebruikt in mijn blog
> http://www.janbuijs.blogspot.com/
> Mocht ik iets verkeerd hebben weergegeven, laat het dan even weten
> Met vriendelijke groet,
> Jan Buijs
> jan.buijs@hccnet.nl
11-11-2011
Vanavond Thijs op bezoek gehad, Thijs kwam het opleidingsboek brengen wat ik de komende tijd nodig heb bij mijn opleiding.
Gezellig uurtje over molens gekletst en hij had geluk, de broodjes kwamen vers uit de oven, hij heeft er een paar meegekregen en nu maar hopen dat ze smaken.
12-11-2011
Vandaag daadwerkelijk begonnen met de praktijk "Vrijwillig Molennaar" op de "Koningin Wilhelmina" in Dongen.
We waren vandaag met molenaar/instructeur Henk, stagemolenaar Marco, leerling Ramon en ik als nieuwe leerling.
Na de gebruikelijke koffie om 9.00 uur samen met Ramon begonnen met een inspectierondje door de molen, we controleren dan de algehele staat van de molen en in het bijzonder het lopende werk.
Beginnen met de "steen lichten" en de steen uit "het werk zetten" daarna naar de nok van de molen voor controle van het "kruiwerk" kijken of er geen vogelactiviteiten zijn, de molenas te smeren met reuzel (buikvet van een varken) de vlag buiten hangen, controleren of er geen kammen loszitten of kapot zijn, er geen wiggen van het bovenwiel loszitten.
Voor je begint met draaien moet de molen op de wind gezet worden met het kruiwerk, in Dongen met een z.n. Engels kruiwerk, volgens de "rechterwangmethode"
Als je pal achter de molen gaat staan bij de staartbalk moet je de wind op je rechterwang voelen, voel je hem op je linkerwang dan sta je te ver naar links.
Voel je hem op je rechterwang zet je de hele bovenkap nog een stukje verder naar rechts om de molen "onder de wind te zetten"
Dit voorkomt ook de z.n. zeilslag, dit is een gevolg van het vacuüm wat ontstaat als de roede langs het molenlichaam komt, het zeil gaat klapperen wat de levensduur verkort en ook een geluid geeft.
Vervolgens de molen "opzeilen" dit is de zeilen van de molen uitollen en vastzetten aan het hekwerk, een karweitje waar je 4x in het hekwerk van de roede moet klimmen tot ongeveer 10 meter hoog om het zeil vast te zetten aan de roede, waarbij altijd geld een hand voor je eigen en een hand voor de molen.
Als laatste word het zeil met 3 zwichtlijnen en de linkeronderhoektouw en de rechteronderhoektouw vastgezet aan het hekwerk met een bepaalde steek.
En nu is het de kunst om deze steken zo te leren dat je ze met je ogen dicht ook kan aanleggen en je je niet laat verleiden om als je op een andere molen bent het op een andere manier te doen.
Vervolgens gaan we als de molen nog stilstaat de steen weer in het lopende werk zetten.
Als dit allemaal gedaan is kan de molen van de "vang" dat wil zeggen de "handrem"
kan eraf en als er dan nog wind staat gaan de roeden (wieken) draaien en kan de steen weer zakken en kan er gemalen worden.
Nu stond er al niet veel wind vandaag, hooguit 2Bft en tijdens het malen bleef er niet veel wind over om de wrijving van de stenen te overwinnen zodat Henk uiteindelijk na 40 kg meel het voor gezien had.
In de loop van de dag verschillende bezoekers gehad welke meel of pannenkoekmeel kwamen halen, advies gegeven over zelf broodjes bakken aan een bezoeker.
Intussen ook even beneden in de werkplaats van de molenbouwer wezen kijken toen hij aan het smeden was, een intens heet vuur stoken met steenkool en veel zuurstof
het ijzer roodgloeiend stoken en dan maar slaan met die hamer.
De rest van de middag "voor de prins gedraaid" en rond half 4 de boel weer afgezeild.
De eerste praktijkdag veel geleerd en nu moet ik de zaak nog gaan verwerken in mijn logboek.
De gemiddelden weer-kenmerken van 12-11-2011:
Windkracht 2Bft, Windrichting ZO, Luchtdruk 1028,8 hPa, RV 87%, vrijwel onbewolkt17-11-2011
Vanavond samen met Anja en Henk naar de jaarvergadering geweest van de afdeling Brabant van "Het Gilde van Vrijwillige Molenaars".
Een uitgelezen mogelijkheid om collega-molenaars, instructeurs en stage-molenaars te ontmoeten en je sociale molennetwerk uit te diepen.
Van de molen waar ik instructie krijg waren Henk, Marco en Ramon ook aanwezig.
Tijdens de jaarvergadering kwam het onderwerp "gastmolenaar" ook nog aan de orde, dit word door sommige als verwarrend ervaren.
Als we nu voortaan allemaal spreken over "Stage-gevende-molenaar" als diegene die stage geeft en stagiaires die stages ontvangt is heel die Babylonische spraakverwarring ook weer opgelost.
Als slot was er een lezing over het snelle verval van het Poolse molenbestand,
waar in rap tempo de in hun ogen "ouwe zooi" snel in de houtkachel verdwijnt.
Binnen niet al te lange tijd hebben ze spijt van hun handelen en komen ze er achter dat ze hun verleden hebben afgebroken en opgestookt.
18-11-2011
Je kan wel meel malen maar je moet er ook wel iets mee doen,ik krijg er steeds meer plezier in, toch maar weer 2 keer deeg gemaakt vanavond, gewoon wit en tarwemeel van de molen in Dongen.
Witte broodjes
19-11-2011
Onderweg naar de molen in Dongen al een hoop mist gehad dus veel wind om te malen zou er niet zijn, we begonnen met Henk, Ramon en ik, Marco zou later komen i.v.m. een heilige uit Spanje.
Na de gebruikelijke ronde door de molen waarbij ik vandaag de handelingen en inspecties mocht doen met controle door Ramon.
Tijdens die ronde vertelt Henk ook weer allerlei feiten over de molen en laat diversen dingen zien en laat ons praktische handelingen doen.
Een prettige manier om de molen te leren kennen waar je enorm veel praktische ervaring opdoet, je kan iets wel 10 x in een boek lezen maar het zelf doen in de praktijk vind ik zelf veel prettiger.
Carliene kwam ook nog even langs op de molen
Omdat er toch te weinig wind stond de molen "Voor de Prins laten draaien" en intussen de klemmen van de bliksemafleider vervangen door nieuwe, waarbij weer blijkt dat nieuwer niet altijd beter is maar dat word in de loop van de week door Henk opgelost.
Een nadeel van te weinig wind heeft zich vandaag pijnlijk gemeld: we hebben geen meel meer!!
Een voordeel van dat we te weinig wind hadden is dat we dan wel tijd hebben voor instructie, en vandaag gingen we de verschillende zeilstanden vooorleggen.
Als het harder waait dan nodig is om de molen en zijn werktuigen optimaal te laten draaien ga je minder zeil voeren, dit noemen we de verschillende zwichtstanden:
1) volzeil 2) duiker 3) lange halve 4) halve 5) hoge lijn 6) stormeindje
© 2007 Het Gilde van Vrijwillig Molenaars
Gevonden op internet, geen vermelding van schrijver
Je moet malen op de wind van vandaag
De wind van gisteren helpt je niet vooruit
De wind van morgen blijft misschien wel uit
Je moet malen op de wind van vandaag
Deze handelingen met de lijnen moet je gewoon heel veel oefenen om ze snel, veilig en vakkundig te doen.
De gemiddelden weer-kenmerken van 19-11-2011:
Windkracht 1Bft, Windrichting OZO, Luchtdruk 1019,8 hPa, RV 89%, half/zwaarbewolkt20-11-2011
Het was te mooi om binnen te zitten, dan maar even onvoorbereid een stukje wandelen, "toevallig" op de Molendatabase gelezen dat de "Opwettense Watermolen" op zondag open is dus ik had weer een doel, en daarna een stukje wandelen.
Het is gelukkig maar een kwartiertje rijden vanuit Best, de molen ligt daar werkelijk schitterend aan het water en draaide gelukkig ook.
Binnen met molenaar Martijn een tijdje staan te praten over het gilde, molens e.d. en dan vliegen de namen van mensen die je samen kent al snel over en weer.
een paar mooie foto's van het binnenwerk mogen maken en bij het afscheid nog even wat boekweitmeel gekocht voor thuis.
Opwettense Watermolen
22-11-2011
Vandaag een berichtje verstuurd met twitter, werd vrijwel direct opgepikt door
"De Hollandse Molen"
De Hollandsche Molen @m0lens retweeted to 1,476 followers:
janbuijs Jan Buijs
#molen Zaten de windmolenaars de laatste weken zonder wind, als het nog langer droog blijft zitten de watermolenaars binnenkort zonder water
Nov 22, 7:07 PM via web
De Hollandsche Molen
m0lens De Hollandsche Molen
Wat een goed idee van @janbuijs, hij houdt op http://janbuijs.blogspot.com bij hoe zijn deze maand begonnen opleiding Vrijwillig Molenaar verloopt!
Vandaag mijn tweede theorieles in het museum bij molen "De Doornboom" in Hilvarenbeek.
De Doornboom
De les ging deze keer over de "Poldermolens en Wateropvoerwerktuigen"
Een interessante les over de verschillende typen molens die gebruikt worden om het waterniveau in de polders te regelen zoals de "Spinnekop" de "Weidemolen" en de "Tjasker" en de manieren waarop het water opgevoerd word, zoals de het scheprad, de vijzel en de schroefpomp of centrifugaalpomp.
Voor meer informatie, zie de uitgebreide site van Kees Vanger
De Spinnekop
De Weidemolen
De Tjasker
25-11-2011
Vanmiddag even langs de "Volharding" geweest in Best, ik had geluk dat John er was, John was bezig de verbinding tussen luiwerk en de hoofdas te monteren.
Het luiwerk is een soort takel welke aangedreven door de hoofdas of handmatig met een eind-loos touw de zakken graan omhoog brengt naar de steenzolder, en de zakken gemalen meel van de maalzolder naar beneden brengt.
Voor mij gelegenheid om een paar foto's te maken van het gaande werk binnen.
De Volharding
Enkele foto's binnen tijdens de opbouw:
Er kwam vanmiddag ook nog iemand van Bestbekeken.nl langs, hij kwam ook wat foto's maken en een praatje maken.
ZieBestbekeken.nl
26-11-2011
Ondanks mijn zwaar overbelaste schouder en daaruit voortvloeiende peesontsteking toch naar de molen in Dongen gegaan want er zou vandaag wind staan, een luxe die we de afgelopen 2 zaterdagen niet hadden gehad.
Er stond nog zo'n 200 kg tarwe wat gemalen moest worden, waarvan ook weer een deel gebuild moest worden, builen is het zeven in een z.n. buil, een ronddraaiende zeef aangesloten op het lopende werk van de molen die het volkorenmeel zeeft in respectievelijk witte bloem, griesmeel en zemelen.
Omdat ik mijn rechterschouder/arm niet kon gebruiken maar wel aan mijn opleiding wilde werken het vandaag op theorie gegooid, ik vertelde bij de controle waar ze op moesten letten en wat er moest gebeuren en Marco en Henk deden het werk.
Afgaande op de inschatting van het weer door Henk vanmorgen 4 hele voorgelegd, waarna Henk in krap een half uur de 200 kg tarwe had gemalen.
Tijdens het malen komt er warmte vrij, om te kunnen builen moest het meel eerst afkoelen anders gaat het klonteren.
Tijdens dit wachten op het builen samen met Ramon en Marco de opbouw van de standaardmolen nogmaals behandeld.
Na de middag samen met Henk, Marco en Ramon ook nog even de weertheorie van de isobaren doorgenomen, de opdracht voor de komende week is om aan de hand
van de weerkaartjes uit de krant de komende week wat meer inzicht te krijgen hoe het verloop van het weer in een paar dagen is.
28-11-2011
29-11-2011
30-11-2011
01-12-2011
02-12-2011
03-12-2011Afgaande op de veranderde wind de vier vollen zeilen teruggebracht naar 4 halve langen, intussen was het meel voldoende afgekoeld om te builen, hiertoe word er zo'n 25 kg meel in de buil gestort en gaat de zeef draaien op een bepaalde snelheid met binnen in de zeef een soort waaier op een hogere snelheid welke het meel loswaaierd. De witte bloem is van een dusdanige "korrelgrote" dat die door het eerste gedeelte van de zeef valt.
Vervolgens word in de zeef het griesmeel wat groffer is er uit gezeefd, en het restant de zemelen valt in de laatste zak.
Ondanks mijn lichamelijke handicap vandaag een leerzaam dagje.
Voor thuis een zakje zemelen en griesmeel meegenomen, volgens Astrid heeft ze nog recepten voor griesmeelpap, maar als het dat is wat ik vroeger wel eens gehad heb thuis word het een een-persoonsrecept.
De gemiddelden weer-kenmerken van 26-11-2011:
Windkracht 3Bft, Windrichting ZW, Luchtdruk 1026,3 hPa, RV 87%, zwaarbewolkt
29-11-2011
Om het onderwerp "Weer" beter te begrijpen adviseert het gilde o.a.
nr 11 "De wolken en het weer" van G.W.Th.M. de Bont
nr 14 "Elsevier Gids voor het weer" van G.D. Both
nr 21 "Informatie XXI - Het Weer" van P.W. Rosier
nr 40 "Weer of geen Weer" van J. Buisman
nr 42 ""Wij en het weer" van C.J. van Ham
Een beetje zoeken op Internet leverde mij 3 boeken op:
nr 11 bij Bol.com totaalprijs inclusief verzenden €11,90
nr 14 opgehaald bij de Slegte in Eindhoven voor €7,50
nr 42 bij de Slechte in Enschede inclusief verzenden €8,80
Geen slechte score, 3 boeken voor € 28,80
30-11-2011
Onze dochter Yvonne bracht vandaag het boek van de Slegte uit Eindhoven mee.
nr 14 "Elsevier Gids voor het weer" van G.D. Both
Een goede keuze, ongelezen exemplaar gekregen.
nr 14Kijk voor het vervolg in het blogarchief: December 2011
@janbuijs volgen
Tweet to @janbuijs
Tweeten
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Opbouwende reacties, vragen en opmerkingen zijn altijd welkom, aarzel niet om te reageren.